در سال ۱۳۷۶ دکتر قربانعلی نعمت زاده با تلاش و پشتکار فراوان توانست رقم دیگری از برنج ایرانی را تولید و معرفی نماید که به آن برنج ندا گفته می شود . برخلاف تصور بسیاری از مردم نام این برنج از نام کسی گرفته نشده است و در واقع از سه حرف اول کلمات نعمت زاده، دانشگاه و آمل گرفته شده است.
برنج ندا در پی تلفیق و ترکیب سه رقم برنج سنگ طارم، حسن سرایی و آمل-۳ تولید شده است. برنج های محلی از جمله برنج هایی هستند که دارای کیفیت پخت و خوراک بسیار خوب و عطر و طعم مطلوب ولی بازدهی پایینی هستند. در مقابل برنج های محلی برنج های اصلاح شده قرار دارند که کیفیت پخت و خوراک خوبی ندارند و اکثرا فاقد عطر و طعم بوده اما از عملکرد و بازدهی خوبی برخوردار هستند .
همین مسئله باعث شد تا محققان برنج کشور به فکر تلفیق برنج های محلی با برنج های پر محصول بیفتند تا منجر به ایجاد برنج هایی با عملکرد و پخت خوب بشوند.
برنج سنگ طارم به خاطر کیفیت بالا و برنج آمل-۳ به خاطر مقاومت به بیماری بلاست، پا کوتاه بودن گیاه و بالا بودن عملکردش انتخاب شدند.
البته هر سه برنج سنگ طارم، حسن سرایی و آمل-۳ نقاط ضعف خود را دارند از جمله، برنج طارم و حسن سرایی عملکرد پایینی دارند و به ورس حساس هستند.
برنج آمل-۳ نیز دیررس بوده و کیفیت پایینی دارد.
به همین دلیل با تلاقی این ۳ برنج با هم این نقاط ضعف توسط همدیگر پوشش داده شد و درنهایت منجر به تولید برنجی با عملکرد بالا، کیفیت نسبتا مطلوب و مقاوم به ورس شد.
آیا برنج ندا ارگانیک است؟
برنج ندا ارگانیک نیست اما تراریخته هم نیست. برای روشن تر شدن جواب این سوال بهتر است ابتدا والدین این برنج را بررسی کنیم.
برنج سنگ طارم و حسن سرایی دو تا از بهترین برنج های ارگانیک و طبیعی ایران هستند.
اما برنج آمل-۳ یکی از برنج های اصلاح ژنتیک شده ایران است که تاریخچه آن به قبل از انقلاب بر می گردد و بذر اولیه آن از سازمان بین المللی برنج خریداری شده است.
پس به این ترتیب می توان گفت که برنج ندا یکی از برنج های اصلاح ژنتیک شده ایرانی است که از دو والد ارگانیک و یک والد اصلاح شده تولید شده است.
چرا باید برنج ندا را انتخاب کنیم؟
- دانه بلند است. طول دانه آن بعد از پخته شدن به ۱۰٫۵۲ میلی متر است که چیزی حدود ۳٫۵۶ میلی متر قدکشیده و اصطلاحا ری می کند.
- درصد آمیلوز این برنج حدود ۲۶٫۲ درصد است.
- درجه حرارت ژلاتینی شدن برنج ندا متوسط است و غلظت ژل کمی دارد. در نتیجه هنگام پخت شفته نمی شود.
ذائقه مصرف کننده ایرانی برنج هایی با آمیلوز متوسط (۲۰-۲۵%)، درجه ژلاتینی شدن متوسط (۳-۴) و غلظت ژل متوسط (۴۰-۶۰ میلی متر) را ترجیح می دهد.
نکاتی که بهتر است درمورد برنج ندا بدانید:
- برنج ندا با نام برنج شمشیری نیز شناخته می شود و محل اصلی کشت آن مازندران است.
- دانه های برنج ندا از لحاظ فیزیکی بسیار شبیه دانه های برنج طارم بوده و دانه قلمی است.
- به دلیل همین شباهت زیاد با برنج طارم برخی از سوء استفادکنندگان برنج ندا را با شیرودی و خزر ترکیب کرده و با قیمت برنج طارم محلی می فروشند.
- طول دانه برنج قبل از پخت تقریبا ۷ میلی متر و عرض دانه ۱٫۹۵ میلی متر است.
- نسبت طول به عرض دانه قبل از پخت ۳٫۵۶ است.
- عطر و طعم این برنج کم است و جز برنج های عطری محسوب نمی شود.
- با وجود همه این ویژگی ها رقم ندا به دلیل حساسیت نسبی به بیماری شیت بلایت و کیفیت متوسط و نیز معرفی ارقام زودرس تر بوده، به تدریج در حال حذف شدن است و کاشت آن نسبت به سالهای قبل کاهش چشمگیری داشته است.
ویژگی هایی که کشاورزان باید درمورد برنج ندا بدانند:
- عملکردی بالغ بر ۸ تن در هر هکتار دارد.
- بهترین تاریخ نشاکاری اواسط اردیبهشت است.
- نیاز کودی این برنج ۱۰۰ الی ۱۵۰ کیلوگرم کود فسفر آمونیوم و ۲۵۰ کیلوگرم کود اوره در هر هکتار است.
- این برنج نسبتا میان رس است.
- طول دوره رشد ۱۳۰ روز است.
- متوسط ارتفاع گیاه حدودا ۱۰۰ سانتی متر است.
- متوسط طول خوشه گیاه ۲۶ سانتی متر است.
- متوسط طول برگ ۵۱ سانتی متر و عرض برگ ۱۱ میلی متر است.
- ۷۸ روز بعد از کاشت به گلدهی می رسد.
- ۴۸ روز بعد از نشا کاری خوشه ها ظاهر می شوند.
- ریشک ندارد و وضعیت ریشه مطلوب است.
- ریزش دانه ندارد.
- کودپذیری خوبی دارد.
- متوسط وزن هزار دانه برنج ندا ۳۰ گرم است. به این معنی که یک کیلو برنج ندا تقریبا شامل ۳۳۰۰۰ دانه برنج است.
- متوسط طول شلتوک ۹٫۵۹ میلی متر و عرض شلتوک ۱٫۹۸ میلی متر است.
- نسبت به آفت کرم ساقه خوار و بیماری بلاست کاملا مقاوم است.
- دچار ورس و خوابیدگی بوته نمی شود.
- حساسیت به بیماری شیت بلایت
اما برنج ندا نسبت به بیماری شیت بلایت مقاومت نسبی دارد. به این منظور که اگر این برنج در زمین آلوده کاشته شود و یا به طور مصنوعی به بیماری آلوده شود، بیماری شیت بلایت را می گیرد اما در حالت عادی مقاومت نسبی دارد.
جالب است بدانید که متاسفانه تاکنون منبع ژنتیکی طبیعی مقاومت به بیماری شیت بلایت در گیاه برنج کشف نشده است به همین دلیل همه برنج های اصلاح ژنتیک شده به این بیماری حساس هستند، چون ژن خارجی و غیرطبیعی وارد این گیاهان نمی شود.
با بررسی های انجام شده مشخص شد که شدت آلودگی به بیماری شیت بلایت در رقم ندا ۳۱٫۲۸ % است.
خصوصیات راندمان تبدیل برنج ندا:
بررسی این خصوصیات و مقایسه آن با سایر برنج ها به کشاورزان کمک می کند تا برنج به صرفه تری برای کشت انتخاب کنند.
- درصد پوسته سخت ۱۹٫۸۸ % است. هرچه پوسته سخت برنج کمتر باشد راحت تر می توان برنج را از پوسته جدا کرد و درصد تبدیل آن به برنج سفید بیشتر خواهد بود.
- درصد سبوس ۹٫۶۹ % است.
- درصد خرده برنج ۱۶٫۰۵ % است که به طور کلی درصد مطلوبی است.
- درصد برنج سالم، ۵۴٫۰۷ % است.
- درصد رطوبت ۱۵٫۳ % است.
- به طور کلی درصد راندمان تبدیل این برنج ۷۰٫۱۲ % بوده که درصد بالایی است.
مقایسه برنج ندا با والدهای آن:
- عملکرد آن ۱ تن بیشتر از برنج های آمل-۳ و نعمت است. همچنین در یک هکتار ۲ تن بیشتر از برنج سپیدرود محصول می دهد.
- درصد پوسته سخت نسبت به برنج های نعمت (۲۱٫۴۸%) و سنگ طارم (۲۱٫۵۴ %) کمتر است.
- درصد سبوس این برنج تقریبا برابر با سنگ طارم (۹٫۴۶%) اما کمتر از برنج نعمت (۱۰٫۱۸%) است.
- درصد خرده برنج بیشتر از برنج نعمت (۱۵٫۲۸%) و کمتر از برنج سنگ طارم (۱۷٫۵۳ %) است.
- درصد برنج سالم بیشتر از رقم های نعمت (۵۳٫۰۶%) و سنگ طارم (۵۱٫۴۶ %) است.
- درصد رطوبت در مقایسه با برنج های نعمت (۱۴٫۶ %) و سنگ طارم (۱۴٫۴ %) بالاتر است.
- درصد راندمان تبدیل رقم ندا از بقیه برنج ها از جمله نعمت (۶۸٫۳۳ %) و سنگ طارم (۶۹%) بالاتر است.
- طول دانه قبل از پخت بیشتر از برنج های آمل-۳ (۶٫۵۷) و طارم (۶٫۰۶) است اما از برنج نعمت (۷٫۳۶) کمتر است.
- عرض دانه از برنج های نعمت (۱٫۸۸) و آمل-۳ (۱٫۹۴) بیشتر ولی از برنج طارم (۱٫۹۸) کمتر است.
- نسبت طول به عرض از برنج های آمل-۳ (۳٫۳۸) و طارم (۳٫۰۶) بزرگتر بوده ولی از برنج نعمت (۳٫۹۱) کمتر است.
- طول دانه بعد از پخت نسبت به برنج های آمل-۳ (۸٫۹۰) و طارم (۸٫۵۵) بیشتر از ولی از نعمت (۱۱٫۱۶) کمتر است.
- قد کشیدن در طول پخت از برنج های آمل-۳ (۲٫۳۳) و طارم (۲٫۴۹) بیشتر است اما برنج نعمت (۴٫۰۸) از برنج ندا بیشتر ری می کند.
- درصد آمیلوز رقم ندا از طارم (۲۱%) بیشتر بوده و تقریبا برابر با برنج نعمت است. اما برنج آمل-۳ (۲۹%) درصد آمیلوز بیشتری دارد.
- غلظت ژل و درجه حرارت ژلاتینی شدن برنج ندا برابر با طارم ولی نسبت به برنج های نعمت و آمل-۳ کمتر است.
- شدت آلودگی به بیماری شیت بلایت برابر با برنج نعمت (۳۱٫۲۸%) و کمتر از رقم آمل-۳ (۴۰٫۳۰%) است اما برنج طارم (۱۳٫۰۳%) کمتر از ندا آلوده می شود.
- درجه خسارت بیماری شیت بلایت در برنج ندا کمتر از برنج نعمت (۱۲٫۲۴) و آمل-۳ (۱۶٫۷۹) است اما برنج طارم (۶٫۵۷) کمتر از ندا خسارت می بیند.
