برنج لنجان در سطح استان طرفداران بسیاری دارد و کلیه تولیدات آن به دلیل کاهش کشت آن در همین استان مصرف شده و از بازار محلی به ندرت خارج می گردد. در گذشته بیش از بیست هزار هکتار از زمین های استان اصفهان متعلق به کاشت برنج بود که به دلیل کمبود منابع آبی و پخش شایعات دروغین مبنی بر سمی بودن برنج های این منطقه هم اکنون زمین های زیر کشت این برنج به هفت هزار هکتار رسیده است. در سال ۱۳۹۴ برنج لنجان و مهارت کاشت آن به میزانی حائز اهمیت بوده که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهرستان لنجان سابقه ی دیرینه ای (نزدیک به دو هزار سال) در کشت برنج دارد که به دوره ی ساسانی برمی گردد . گفته می شود در زمان قاجار شخصی به نام حاج محمد کاظم که کدخدای زرین شهر بود درطی سفر حج ، با تعدادی از اهالی کامفیوز استان فارس همسفر شد. در آنجا با برنج آن منطقه که برنج چمپا نام داشت آشنا می شود و شلتوکش را به منطقه ی لنجان می آورد. آن را درمنطقه کشت می دهد و کشت این برنج را گسترش می دهد که این برنج به خاطر منطقه ی کاشت به برنج لنجان شهرت می یابد. در طومار شیخ بهایی که در حدود ۵۰۰ سال پیش نوشته شده این برنج برای خود حق آبه داشته است. قبل از برنج لنجان در این منطقه برنج گرده کشت می شد.
برنج نوگرانی
برنج گرده
برنج سرخه
برنج سازندگی
برنج فیروزان
برنج زاینده رود
برنج کوهسار
برنج در اوایل تابستان و طی دو مرحله کشت می شود و برای کشتش به آب و گرمای زیادی نیاز دارد.
مزارع برنجی که نزدیک رودخانه است با آب زاینده رود سیراب می شوند، مابقی زمین ها به وسیله چاه ها و قنات ها سیراب می شوند.
شالیزارهایی که در کنار زاینده رود هستند آب کمتری مصرف می کنند زیرا آب مصرف شده در این زمین ها دوباره وارد زاینده رود می شود.
برنج کاری در منطقه ی لنجان با انتخاب بذر مرغوب آغاز می شود.
کشاورزان بذری را انتخاب می کنند که پر محصول بوده و در برابر آفات مقاومت داشته باشد.
برنج سبوس دار که شلتوک نام دارد در ظرف ها و دیگ های بزرگ ریخته می شود.
روی این شلتوک ها آب میریزند و می گذارن چند روز بماند تا به خوبی خیس بخورد.
این ظرف ها را داخل چادر می پیچند و روی آنها مقداری شبدر می ریزند تا سرما به داخل ظرف ها نفوذ نکند.
وقتی بذرها جوانه زد (به بذر هایی که جوانه زدند تخم می گویند) آنها را به مزارع کشت می برند.
در آنجا این تخم ها را به صورت یکنواخت روی زمین می پاشند که به آنها نشا می گویند.(نام دیگر این مرحله تخدون گیری است)
زمینی که تخم ها در آن باشیده می شود باید از قبل مسطح شود .
وقتی نشاها ۲۵-۳۰ سانتی متر رشد کردند آنها را از زمین جدا می کنند.
سپس نشا ها را به مزرعه کشت اصلی که از آب پوشیده شده و به شدت آبگیر شده می برند.
نشاها را با فاصله ی یکنواختی در زمین فرو می برند.(به نشا کاری تولکی گفته می شود)
پس از آن به مدت ۳ ماه شالی های برنج آبیاری شوند.
همچنین علف های هرز و آفات مانند کرم ساقه خوار باید با علف کش ها و آفت کش ها از بین بروند.
برداشت برنج لنجان
برداشت برنج در منطقه از ۱۵ شهریور تا ۱۵ مهر ماه است.
هنگام درو و برداشت آبیاری زمین های شالی را قطع می کنند تا زمین تقریبا خشک شود .
سپس به صورت دستی یا به کمک ماشین کمباین محصول درو می شود.
برنج هایی که برداشت شده پوسته یا سبوس دارند.
در خرمن ها پهن می شوند تا با تابش آفتاب خشک شوند.
بعد از خشک شدن به کارخانه های برنج کوبی برده می شود تا برنج از سبوسش جدا شود.
۱- خشکسالی:
کم آبی،خشکسالی و انتقال آب زاینده رود به سایر شهرها باعث شد کشت برنج کم کم تعطیل شود.
به دلیل کاهش سطح منابع زیرزمینی کشت برنج به جز در استان ها ی گیلان و مازندران ممنوع اعلام شد.
اخیرا به دلیل بارندگی های زیاد کشاورزان لنجان با استمرار این طرح مخالفت کردند زیرا سال هاست کشاورزان لنجان با کشت برنج امرار معاش می کند و از سوی دیگر زمین های کشاورزی لنجان به غیر از برنج توانایی به ثمر نشستن محصول دیگر را ندارد.
در طی این اعتراضات بحث ممنوعیت جای خود را به محدودیت کشت برنج در شهرستان لنجان داده است.
۲- تقلب:
تشخیص برنج لنجان اصل و فرع سخت است.
تعدادی از افراد سودجو مقداری از برنج لنجان را با برنج اوروگوئه و تایلندی مخلوط کرده و به عنوان برنج لنجان اصل با قیمت بسیار پایین در بازار به فروش می رساندند، همین امر موجب کسادی بازار کشاورزان لنجان شده است.
۳- شایعات:
پخش شایعاتی مبنی بر اینکه مصرف این برنج باعث بیماری ام اس می شود کشت این برنج با مشکل روبرو شده است.
البته این شایعه طی بیش از ۲۰ پژوهش و تحقیقات علمی بسیاری رد شد.
دمچت لنجانی از غذاهای محلی محبوب و خوش عطر و بوی شهرستان لنجان است که با برنج لنجان تهیه می شود.
خالی از لطف نخواهد بود که اگر برنج لنجان خریدید این غذا را درست نمایید.
این غذا روی آتش پخته می شود.
برچسب ها
ارسال دیدگاه
دیدگاه ها
آخرین مطالب
پربازدیدترین مطالب
